AQSHdagi Kaliforniya universiteti olimlari yana bir muhim xulosaga kelishdi: xom karam emas, balki tuzlangan (fermentlangan) karam ichak uchun foydalidir. Bu haqda Applied and Environmental Microbiology jurnalida chop etilgan so‘nggi tadqiqot natijalarida qayd etilgan.
Kim o‘rgandi va nima uchun?
Ushbu tadqiqotga oziq-ovqat fanlari professori Mariya Marko rahbarlik qildi. Tadqiqotda:
- Xom karam,
- Tuzlangan (fermentlangan) karam,
- Fermentatsiyadan qolgan namakob
ta’siri alohida holda ichak hujayralarida sinab ko‘rildi. Har bir moddaning yallig‘lanish paytida himoya funksiyasi qanday ishlashini o‘rganish maqsad qilingan.
Natija: faqat tuzlangan karam foydali
Muhim xulosa:
✅ Faqat to‘liq fermentlangan karam ichakning himoya to‘sig‘ini mustahkamlagan;
❌ Xom karamda ham, namakobda ham bunday ta’sir aniqlanmagan.
Qiziqarlisi, uyda tayyorlangan va do‘kondagi tuzlangan karam o‘rtasida ham hech qanday farq kuzatilmagan — ikkalasi ham bir xil darajada foydali bo‘lgan.
Fermentatsiya nimasi bilan muhim?
Mariya Marko bunday deydi:
“Fermentatsiya paytida karamda paydo bo‘ladigan moddalar ichakdagi “yaxshi bakteriyalar” ishlab chiqaradigan metabolitlarga juda o‘xshaydi.”
Fermentatsiya jarayonida karam:
- Sut kislotasi
- Aminokislotalar
- Fenol birikmalari
kabi ovqat hazmiga yordam beradigan moddalarni ko‘paytirib yuborishi isbotlangan.
Oldindagi bosqich — odamlarda sinov
Olimlar hozircha yuzlab moddalarni aniqlashgan va ulardan qaysi biri aniq foyda berishi mumkinligini o‘rganishmoqda. Endi esa navbatda:
Klinik sinovlar — agar bu ta’sirlar odamlarda ham tasdiqlansa, tuzlangan karam:
✅ Ichak yallig‘lanishini kamaytirishda;
✅ Oshqozon-ichak kasalliklari profilaktikasida;
✅ Raqamli diyeta tarkibida muhim mahsulot sifatida tavsiya etilishi mumkin.
“Bobomiz aytgan” karam qayta modaga kirmoqda
Ajdodlarimiz tuzlangan karamni faqat ta’m uchun emas, balki foydasi uchun ham iste’mol qilgan. Endi buni fan ham tasdiqlamoqda.
Shu bois, yagona salat sifatida emas, balki profilaktik mahsulot sifatida ham tuzlangan karamga e’tibor qaratish vaqti keldi.
